Zatrzymanie replikacji jest sygnałem SOS, który indukuje powstanie w komórce nowego typu polimerazy. Ta nowa polimeraza, nie mogąc dobudowywać nukleotydów według matrycy, dobudowuje je w tym miejscu na chybił trafił, przypadkowo. Oczywiście tylko do miejsca, od którego może się znowu zacząć replikacja według istniejącej matrycy. Przypadkowe wstawianie nukleotydów — byle tylko zapewnić ciągłość nici, jest związane z powstaniem trwałej mutacji. Poreplikacyjna naprawa pierwotnego uszkodzenia chemicznego będzie polegać na użyciu nowo stworzonej nici jako matrycy. Mimo iż mutacje wprowadzone przez naprawę SOS mogą teoretycznie spowodować śmierć komórki, stanowią one dla niej niewątpliwie mniejsze zło niż przerwanie replikacji. Mutacje są źródłem zmienności na poziomie DNA. Stanowią praktycznie jedyne źródło nowych układów zasad w DNA, testowanych następnie w trakcie ewolucji. Mutacje punktowe oraz mutacje związane z systemem naprawczym DNA odgrywają zasadniczą rolę nie tylko w długotrwałych procesach ewolucyjnych. Wydaje się bardzo prawdopodobne, że mają również udział w procesach starzenia się organizmów oraz indukcji nowotworów.